Z największą przyjemnością przedstawiamy Pierwszy Przewodnik po Częstochowie i Okolicy z 40-ma ilustracyami planem miasta Częstochowy i Mapą Okolic wydawnictwa Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego z 1909 roku. Informujemy, że Redakcja Serwisu celowo zmieniła kolejność oraz składnie poszczególnych, przypadkowych zdaÒ dlatego prosimy o nie kopiowanie poniższych informacji. _____________________________________________________________________
Kopiowanie, reprodukowanie oraz wykorzystywanie tekstów w całości (bądź ich fragmentów) w innych mediach, bez uprzedniej, pisemnej zgody jest surowo zabronione. Nie bierzemy odpowiedzialności za zamieszczone przez nas informacje oraz za decyzje i konsekwencje jakie Odwiedzjący podejmą na ich podstawie. Na podstawie dostępnej literatury oraz artykułów zamieszczonych na łamach częstochowskich dzienników powstał dział historii Częstochowy, w którym przedstawione zostały najważniejsze i najbardziej istotne wydarzenia. Mamy nadzieję, że nasz serwis jest dobrym niezależnym ºródłem wielu informacji i będzie stanowił kompendium wiedzy o Częstochowie dla wszystkich internautów. Ostatnia modyfikacja: 2013.09
Warunki dla rozwoju handlu w Częstochowie nie były dość pomyślne, gdyż miasto nie leży nad spławną rzeką, nie jest punktem węzłowym dróg żelaznych, ani też okolica nie posiada gleby urodzajnej. Lasy, które się w okolicy znajdowały, zostały prędko przetrzebione i przestały dostarczać materyału dla handlu. Natomiast warunki dla rozwoju przemysłu były w Częstochowie bardzo pomyślne i Częstochowa w krótkim stosunkowo czasie stała się po £odzi pierwszem miastem przemysłowem. Już od dawna istniał w Częstochowie ze względu na Jasną Górę handel rzeczami świętemi, przyczem pielgrzymi i pątnicy chętnie tu kupowali galanteryę i towary łokciowe dla potrzeb domowych oraz upominki, świadczące o ich pobycie na Jasnej Górze. Początkowo wszystkie te towary sprowadzono z zagranicy, a z czasem dopiero, gdy powstały warunki odpowiednie, zaczęto je wyrabiać na miejscu, lub też sprowadzono z zagranicy pół- fabrykaty i te przerabiano na towar dewocyjny; stąd wytworzył się cały odłam specyalnego przemysłu częstochowskiego. Do rozwoju przemysłu przyczyniły się naturalne warunki miejscowe takie jak: obfitość wody, blizkość kopalÒ węgla i obecność na miejscu tanich i dobrych materyałów budowlanych- kamieÒ wapienny, dobra glina na cegłę, jako też względna taniość robotnika. Następnie łatwa komunikacya przez Herby z zagranicą i bliskie połączenie przez Odrę z Bałtykiem dają Częstochowie dogodne położenie dla importu z zagranicy, szczególniej surowych materyałów. Nakoniec sąsiedztwo ze ¶ląskiem, już oddawna posiadającym kulturę przemysłową, wpływa także na ruchliwość i pomysłowość mieszkaÒców Częstochowy, zwłaszcza tych, którzy przez stosunki handlowe często się stykali z zagranicą, lub tam się kształcili. Dla tego też pierwszymi pionierami przemysłu byli tu nie cudzoziemcy, nawet nie obcy kapitaliści, lecz Częstochowianie.
Pominąwszy browar, od roku 1862 do 1872 powstały w Częstochowie 2 większe młyny wodne, piece wapienne, drukarnia i fabryka papieru, wszystko za pieniądze miejscowe. Wapno staje się nawet artykułem eksportu do Niemiec. W epoce tej powstaje jeszcze kilka drobnych zakładów przemysłowych, jako to: fabryka zapałek, blicharnia, ale z powodu zbyt małych środków materyalnych fabryki te nie mogły się należycie rozwinąć. W tym się również Częstochowianie zakładają przędzalnię i tkalnię bawełny w Zawierciu (dzisiejsze Tow. Akcyjne). Następne dziesięciolecie nie odznaczało się ożywionym ruchem przemysłowym. Skutki wojny francusko- niemieckiej i krachu wiedeÒskiego z jednej strony, a pogorszenie stanu finansowego Rosyi podczas wojny tureckiej, dają się i tu odczuwać: istniejące zakłady zaledwie się utrzymują, żadne zaś nowe nie przybywają. Dopiero wprowadzenie w roku 1877 opłaty cła złotem stanowi ważny czynnik w rozwoju przemysłu całego kraju, a zatem i Częstochowy. Agio złota wynoszące 30 do 50% o tyle de facto powiększające cło, i podwyższenie samej taryfy celnej w roku 1881 o 10% bardzo dodatnio wpłynęły na powstawanie przedsiębiorstw przemysłowych w kraju. Zyski były znaczne. Rzadko które przedsiębiorstwo nie preliminowało sobie 20% zysku. Zagranica zaczyna nabierać zaufania do naszego przemysłu i przy wyszukiwaniu dobrej lokaty dla swych kapitałów nie omija także Częstochowy, jako mającej doskonałe warunki do rozwoju przemysłowego. Mało wprawdzie przybywa cudzoziemców, ale ci przywożą wielkie kapitały i zakładają milionowe fabryki. W roku 1879 powstaje duży tartak przy kolei gdzie potem budują Częstochowianie do współki z cudzoziemcem przędzalnię, ta jednak w budowie zostaje przerwaną i nabytą przez cudzoziemców na garbiarnię bawełny (1881 r.); w następnym roku powstaje wielka przędzalnia wełny czesankowej, założona przez Belgijczyków. W roku 1886 nabywa właściciel żyrardowa niedokoÒczoną przędzalnię lnu i przerabia na fabrykę wyrobów jutowych. Nareszcie w roku 1890 spółka fabrykantów francuskich z Roubaix zakłada jeszcze jedną wielką czesalnię wełny. Zakaz osiedlania się cudzoziemców po za granicami miasta, jak również utrudnienia dla majstrów zagranicznych ograniczają napływ obcych kapitałów do Częstochowy na pewien czas. Dopiero w roku 1901 Francuzi już od kilku lat posiadający fabrykę wełny czesankowej w Częstochowie, nabywają fabrykę jutową na Błesznie i dobudowują tam przędzalnię bawełny.
Niezależnie od przemysłu wielkiego rozwija się w latach 1880- 1890 fabrykacya oparta wprawdzie na mniejszych kapitałach, ale prowadzona przez spółki krajowe, utworzone przeważnie z przemysłowców miejscowych. W epoce od roku 1879 do 1890 powstaje ogółem 17 zakładów przemysłowych. Nastaje ostatni dziesiątek lat z. W., okres traktatów handlowych i nowej taryfy celnej (1894 r.). Traktaty ustalają stosunki handlowo- przemysłowe na czas dłuższy, a wskutek podwyższenia cła na niektóre przedmioty przywóz ich z zagranicy zostaje utrudniony, natomiast powstają na miejscu fabryki, które je wyrabiają. Mamy tu głównie na myśli galanteryę i przedmioty zbytu na miejscowym rynku odpustowym. Zwiększone potrzeby przemysłu i zwiększony ruch budowlany wywołuje założenie odlewni żelaza.