strona główna
   Informator Miasta  >>
• Strona Główna
• Historia Częstochowy
   Przewodnik z 1909 roku
Przewodnik po Częstochowie z 1909 roku | www.staraczestochowa.pl
• Przedmowa • Rys geograficzny • Rys historyczny    a) Pielgrzymki Królów Polskich    b) Rys historyczny miasta    c) Rys historyczny Jasnej Góry • Jasna Góra i Kościoły • Dział statystyczny • Pielgrzymki do Jasnej Góry • Handel i Przemysł • Okolice Częstochowy    a) Kłobucko    b) Krzepice    c) Olsztyn    d) Potok Złoty    e) Kruszyna    f) Gidle    g) Święta Anna    h) Mstów • Dział Informacyjno-Adresowy • Spis ilustracyi
   Na starej pocztówce  >>
• Jasna Góra • Wystawa 1909 • Kościół św. Barbary • Kościół św. Zygmunta • Obrazkowa • Dworzec PKP • Droga krzyżowa • Aleja NMP • Ulica Dojazd • Baumert • fabryka, przemysł • dom Frankego • Częstochowa, długie adresy • Pokaż wszystko
   Na starej fotografii  >>
• Jasna Góra • Kościół św. Barbary • Budowa Nowej Wieży • Dworzec PKP • Droga krzyżowa • Pokaż wszystko
   Poczta Polska  >>
• Pokaż wszystko
   Z kart historii  >>
• Pradawna Częstochowa • Kasztelania Miromira • Dzieje częstochowskiego Browaru • Pierwszy Sejmik w Częstochowie • Węgierska Jesień 1956 • O Częstochu i Starej Górze • Jak wyglądał Częstoch? • Czy znajdź skarb Częstocha? • Dom Częstocha • Pofabryczna Częstochowa • Odkrycie na Jasnej Górze • Upadek Powstania w 1944 roku • Po Powstaniu Warszawskim • Pokaż wszystko
   Jan Paweł II  >>
   Mapa Serwisu  >>

Strona 1 z 77     
1  2  3  4  5 ...  77       następna wiÍcej


 339 | Dawny ośrodek wydobywania rudy i wytapiana żelaza w Pankach

W 1836 r. buduje w Kuźnicy Starej nad rzeką Pankówka nowoczesny piec hutniczy – wspomniany już w poprzednim odcinku– inż. Marceli Królikowski (przy pomocy Banku Polskiego). Piec ten przetrwał do końca XIX w. i na przykład w 1875 r. wytopiono w nim ponad 50 ton żeliwa. Wyczerpanie się blisko położonych pokładów rudy „wychodnej”, oraz zmiany technologiczne w procesach wytapiania żelaza, spowodowały, że z końcem XIX wieku upada hutnictwo w tym rejonie. Istniejący jednak nadal skomplikowany system kanałów i przepustów wodnych pozwala na wybudowanie w tym miejscu młyna wodnego.

Stanął on na fundamentach poprzednich zakładów hutniczych. Postawił go w okresie międzywojennym dziadek obecnego młynarza – Waldemara Jabłonki. Gdy w roku 1994 budowano przy tym młynie nowe silosy, to natrafiono na pozostałości po dawnych kuźnicach. Był to przede wszystkim żużel, ale także bryła wytopionego żelaza, czy kokilki do nabierania surówki, oraz cegły, kamień i inny materiał budowlany. Obecnie młyn nadal posiada wodną turbiną, której wydajność wspomaga silnik elektryczny.

Z Kuźnicy Starej już tylko krok do Panek. To właśnie ta miejscowość stanowiła przez 600 lat zagłębie górniczo-hutniczym. Zagłębie to powstało dzięki istnieniu na Ziemi Częstochowskiej największego w kraju złoża rudy żelaza. Złoże to występuje w poprzek obszaru byłego województwa a jego dostępny do eksploatacji pokład ma 130 km długości i od 15 do 2 km szerokości. W miarę swego zwężania się – w kierunku południowo-wschodnim – zapada się coraz głębiej mając kąt nachylenia od 1 do 3 stopni. Jeśli w okolicach Praszki ruda żelaza występowała niemal pod glebą, to już pod Żarkami chowa się pod niedostępne osady jury górnej. Początki tego przemysłu sięgają 1374 roku, gdy książę Władysław Opolczyk wydał braciom Pankom przywilej kopania rudy żelaza, oraz założenia kuźnicy. Zakończył się natomiast w 1969 r., gdy zaprzestano eksploatacji rudy żelaza w miejscowej kopalni „Krystyna II”. W tym okresie rozwijało się tutaj hutnictwo - poczynając od decyzji starosty krzepickiego Mikołaj Wolskiego, który w latach 1610 - 20 buduje w Pankach i Kuźnicy Starej wielkie centrum kuźniczo-odlewnicze. Produkuje się w tych kuźnicach armaty, moździerze, kule, kotły, a także żeliwne nagrobki cmentarne !

Z początkiem XIX w., sam Stanisław Staszic (ksiądz, prezes Towarzystwa Przyjaciół Nauk, propagator uprzemysłowienia Królestwa Polskiego) zainteresował się zakładem hutniczym w Pankach, zalecając wykorzystanie go do odlewania części żeliwnych dla fabryk produkujących nowoczesne maszyny (np. w Żarkach), a później dla rozwijającego się górnictwa węglowego. W ten sposób huta w Pankach znalazła się pod zarządem górnictwa i w 1822 r. przeszła kolejną rozbudowę. W latach 30. XIX w. zawiadowcą huty w Pankach był inżynier Tomasz Szweykowski (z nominacji cara Rosji). Sto później jego wnuk również Tomasz (już Szwejkowski) został dyrektorem Huty „Częstochowa”, którą zarządzał w latach 1932-49 (z przerwą na okupację). Warto tutaj wspomnieć, iż początki górnictwa rudy żelaza w naszym Regionie związane są też z klasztorem jasnogórskim. To jego fundator Władysław Opolczyk wydał w 1382 r. zakonowi paulinów przywilej eksploatowania wychodnych pokładów syderytów. Kopalnie te były podporządkowane zakładom hutniczym, w których z wytapianego żelaza wyrabiano głównie broń i narzędzia rolnicze.

zródło Gazeta Częstochowska
autor: Andrzej Siwiński 


Kategoria: Wszystkie
1  Miasto pamięta o Tadeuszu Gierymskim
9 czerwca minęła 90. rocznica urodzin związanego z Częstochową poety. Tadeusz Gierymski urodził się w Płońsku w 1928 roku. Był poetą, prozaikiem, odkrywcą talentu poetyckiego Haliny Poświatowskiej. Jako poeta debiutował w 1955 roku w ,,Tygodniku Powszechnym”.
 
2  Historia Lwowa z Perspektywy Częstochowy
8 czerwca w Ośrodku Promocji Kultury „Gaude Mater” odbyła się promocja książki „Częstochowa a obrona Lwowa” pod redakcją Ryszarda Stefaniaka oraz Rafała Piotrowskiego. Publikacja zostanie przekazana do częstochowskich szkół. Rozstrzygnięto też konkursy organizowane pod hasłem ,,Częstochowa o wolność i niezawisłość”.
 
3  Od warszawskich manifestacji po pielgrzymki do Częstochowy
W 150 rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego.
 
1  2  3  4  5 ...  77       następna wiÍcej1  2  3  4  5 ...  77       następna wiÍcej
wszelkie prawa zastrzeżone, www.simis.pl



   Informator Miasta  >>
• Pieczec Wladyslawa, ksiecia opolskiego, wielunskiego z dokumentu fundacyjnego Klasztoru Jasnogorskiego wystawionego przez ksiecia Wladysława Opolczyka w Czestochowie 9 sierpnia 1382 roku.
• Dokument z dnia 31 lipca 1778 roku w którym Stanislaw August, krol polski, transumuje i zatwierdza akty swoich poprzednikow.
• Historia Czestochowy
• Historia Czestochowy
• Historia Czestochowy

Poprawny CSS!   Valid XHTML 1.0 Transitional